نصب قیم، عزل قیم

نصب قیم

گاهی اوقات برای اداره ی امور افرادی که به هر دلیلی قادر به اداره ی امور خود نیستند، قیم نصب می‌شود. مواردی که قیم نصب می‌شود عبارتند از :

• صغیری که ولی خاص ندارد،
• برای مجانین و صغاری که جنون یا عدم رشد آن متصل به صغر آن‌ها بوده و ولی خاص ندارند.
• برای مجانین و غیر رشیدی که جنون و عدم رشد آن‌ها متصل به صغرشان نبوده است.

قیم دارای وظایفی است. این وظایف در قانون برشمرده شده اند و عبارتند از: دخل و تصرف در اموال منقول محجور و با کسب اجازه از دادستان در اموال غیر منقول محجور، مواظبت از شخص مولی علیه و نمایندگی او، رعایت غبطه و مصلحت محجور قبل از شروع به انجام اقدامات، فروش اموال فاسدشدنی با رعایت مصلحت محجور، مراقبت نسبت به بهداشت و درمان محجور، نگهداری از اموال و اسناد قیمتی محجور با نظارت دادستان، فروش اموال غیر منقول، رهن اموال غیر منقول، انجام معامله‌ای که نتیجه آن مدیون شدن محجور به قیم باشد، اخذ وام بدون ضرورت و احتیاج، صلح اموال محجور.

عزل قیم

موارد غزل قیم در قانون مدنی احصاء شده است:

• اگر قیم صفت امانت نداشته باشد و یا این صفت از او سلب شود،
• اگر قیم ورشکسته شود،
• اگر قیم مرتکب جنایت ویا مرتکب یکی از جنحه های ذیل شده و به موجب حکم قطعی محکوم شود:سرقت ،خیانت‌درامانت ،کلاهبرداری،اختلاس،هتک ناموس، منافیات عفت،جنحه نسبت به اطفال ،ورشکستگی به تقصیر یا تقلب.
• اگر قیم به علتی غیر از علل فوق محکوم‌به حبس شود و بدین جهت نتواند امور مالی مولی علیه را اداره کند.
• چنانچه قیم ورشکسته شود،
• چنانچه ثابت شود قیم توانایی و لیاقت در اداره ی اموال مولی علیه نداشته است.
• اگر معلوم شود که قیم عمدا مالی را که متعلق به مولی علیه بوده جز دارایی وی قید نکرده باشد مسئول هر گونه ضرر و زیان است واگر عملش با سو نیت بوده باشد معزول خواهد شد.
• قیم باید لاقل سالی یک مرتبه حساب تصدی خود را به مدعی‌العموم یا نماینده او بدهد و هرگاه در ظرف یک ماه از تاریخ مطالبه‌ی مدعی‌العموم حساب ندهد به تقاضای مدعی‌العموم مغزول می‌شود.
• در صورت وجود موجبات موجه دادستان میتواند از دادگاه خاص تقاضا کند که از قیم تضمیناتی راجع به اداره ی اموال مولی علیه بخواهد تعیین نوع تضمین به نظر دادگاه است هر گاه قیم برای تعیین نوع تضمین حاضر نشد از قیمومت عزل می‌شود.

در برخی موارد فرد قیم منعزل می‌شود، یعنی خود به خود عزل می‌گردد:اگر قیم مجنون یا فاقد رشد گردد منعزل می‌شود (ماده ۱۲۴۹ قانون مدنی).

نظارت بر عملکرد قیم در صلاحیت «اداره سرپرستی» استان است.

چند نکته در مورد قیم

1. زن نمی‌تواند بدون رضایت شوهر خود قبول قیمومت نماید.
2. محجور ممیزمی‌تواند ازقیم برای ندادن هزینه و کوتاهی او در تربیت و نگاهداری خود شکایت نماید در این صورت هر گاه دادگاه شکایت را وارد دید دستوری که مناسب است می‌دهد و قیم باید بر طبق آن دستور عمل کند. مفاد این ماده در موردی که دادستان کوتاهی قیم را در تربیت و نگاهداری محجور و دادن هزینه او به دادگاه اطلاع بدهد اجرا خواهد شد. در این مورد ممکن است قیم عزل شود.
3. اعمال قیم بعد از عزل او نافذ نیست.
4. چنانچه زن محجور شود، شوهر او برای انتخاب قیمومت بر دیگران تقدم دارد.
5. قیم با امین نباید اشتباه گرفته شود. زیرا هر کدام دو عنوان حقوقی جداگانه هستند.