سجل قضایی و انواع آن

منظور از سجل در لغت شناسنامه هر شخص است. مراد از سجل قضایی وضعیت و شناسنامه شخص در رابطه با مسائل قضایی او است. سجل قضایی شخص به چهار قسم قابل تقسیم است:

انواع سجل قضایی

الف) سجل کیفری شخص

در سجل کیفری شخص، سوء پیشینه، محکومیت قطعی، تعلیق اجرای مجازات، آزادی مشروط، عفو عمومی و مواردی که مربوط به ارتکاب جرم از سوی شخص است، درج می گردد. به طور کلی پیشینه کیفری شخص در سجل کیفری او درج می گردد.

گاه ممکن است ارتکاب برخی از جرایم محرومیت از حقوق اجتماعی را به همراه داشته باشد که در این حالت گفته می شود شخص دارای محرومیت مؤثر کیفری یا سوء پیشینه است. چنانچه شخص دارای سوء پیشینه باشد از اشتغال به برخی مشاغل محروم می گردد.

مجازاتهایی که موجب محرومیت از حقوق اجتماعی می شوند در ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی عبارتند از:

«محکومیت قطعی کیفری در جرائم عمدی، پس از اجرای حکم یا شمول مرور زمان، در مدت زمان مقرر در این ماده محکوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی محروم می‌کند:

الف- هفت سال در محکومیت به مجازاتهای سالب حیات و حبس ابد از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی

ب- سه سال در محکومیت به قطع عضو، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده بیش از نصف دیه مجنی علیه باشد، نفی بلد و حبس تا درجه چهار

پ- دو سال در محکومیت به شلاق حدی، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده نصف دیه مجنیٌ علیه یا کمتر از آن باشد و حبس درجه پنج تبصره ۱ـ در غیر موارد فوق، مراتب محکومیت در پیشینه کیفری محکوم درج می شود لکن در گواهیهای صادره از مراجع ذیربط منعکس نمی گردد مگر به درخواست مراجع قضائی برای تعیین یا بازنگری در مجازات
تبصره ۲- در مورد جرائم قابل گذشت در صورتی که پس از صدور حکم قطعی با گذشت شاکی یا مدعی خصوصی، اجرای مجازات موقوف شود اثر تبعی آن نیز رفع می شود.

تبصره ۳- در عفو و آزادی مشروط، اثر تبعی محکومیت پس از گذشت مدتهای فوق از زمان عفو یا اتمام مدت آزادی مشروط رفع می شود. محکوم در مدت زمان آزادی مشروط و همچنین در زمان اجرای حکم نیز از حقوق اجتماعی محروم می گردد».

حقوق اجتماعی که شخص در صورت ارتکاب جرم از ان محروم می شود عبارتند از:

الف- داوطلب شدن در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا
ب- عضویت در شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام یا هیات دولت و تصدی معاونت رئیس جمهور

پ- تصدی ریاست قوه قضائیه، دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی کشور و ریاست دیوان عدالت اداری

ت- انتخاب شدن یا عضویت در انجمنها، شوراها، احزاب و جمعیتها به موجب قانون یا با رای مردم

ث- عضویت در هیاتهای منصفه و امناء و شوراهای حل اختلاف

ج- اشتغال به عنوان مدیر مسوول یا سردبیر رسانههای گروهی

چ- استخدام و یا اشتغال در کلیه دستگاههای حکومتی اعم از قوای سه گانه و سازمانها و شرکتهای وابسته به آنها، صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران، نیروهای مسلح و سایر نهادهای تحت نظر رهبری، شهرداریها و موسسات مامور به خدمات عمومی و دستگاههای مستلزم تصریح یا ذکر نام برای شمول قانون بر آنها

ح- اشتغال به عنوان وکیل دادگستری و تصدی دفاتر ثبت اسناد رسمی و ازدواج و طلاق و دفتریاری

خ- انتخاب شدن به سمت قیم، امین، متولی، ناظر یا متصدی موقوفات عام

د- انتخاب شدن به سمت داوری یا کارشناسی در مراجع رسمی

ذ- استفاده از نشانهای دولتی و عناوین افتخاری

ر- تاسیس، اداره یا عضویت در هیات مدیره شرکتهای دولتی، تعاونی و خصوصی یا ثبت نام تجارتی یا موسسه آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و علمی.

ب) سجل تجاری (بازرگانی)

در سجل تجاری یا بازرگانی شخص، موارد تجاری از قبیل حکم ورشکستگی، قرارداد ارفاقی و اعاره اعتبار تاجر درج می شوند.

پ) سجل اداری

انفصال دائمی یا موقت فرد از خدمت، تصمیمات اداری هیئتهای رسیدگی به تخلفات اداری در سجل اداری فرد درج می شود.