تقسیم ترکه

تقسیم ترکه

مرگ اتفاقی طبیعی است که برای هر شخص حقیقی در کره‌ی خاکی روی می‌دهد. با مرگ یک فردی آنچه از وی باقی مانده است در ترکه یا میراث وی می‌باشد که به بازماندگان وی تعلق دارد. حال پرسش این است که تقسیم ترکه چگونه اتفاق می‌افتد؟ تقسیم ترکه مستلزم طی چه مواردی است؟

قانون امور حسبی به قوانین و مقررات مربوط به تقسیم ترکه پرداخته است. ماده ۳۰۰ این قانون چنین مقرر داشته است: «در صورت تعدد ورثه هر یک از آن‌ها می‌توانند از دادگاه درخواست تقسیم سهم خود را از سهم سایر ورثه بخواهند». حال چنانچه در بین وراثی اشخاصی باشند که محجور باشند و ولی یا قیم داشته باشند چه تکلیفی برای آن‌ها مقرر است؟ قانون‌گذار از این امر نیز غافل نبوده است و تدبیری برای این مورد اندیشیده است. ماده ۳۰۱ قانون امور حسبی به این مورد اختصاص یافته است. این ماده چنین بیان نموده است: «ولی و وصی و قیم هر وارثی که محجور باشد و امین غائب و جنین و کسی که سهم‌الارث بعضی از ورثه به او منتقل شده است و همچنین موصی‌له و وصی راجع به موصی‌به، در صورتی که وصیت به جزء مشاع از ترکه شده باشد حق درخواست تقسیم را دارند».

علاوه بر آنچه در فوق گفته شد، ممکن است یکی از وراث غایب مفقودالاثر باشد که در این فرض برای او امین تعیین می‌شود تا تقاضای تقسیم ترکه از سوی امین صورت بگیرد.

پرسشی دیگری که ممکن است در این زمینه پیش بیاید این است که دادخواست «تقسیم ترکه» باید دارای چه مواردی باشد:

1. نام و مشخصات درخواست‌کننده و متوفی.
2. ورثه و اشخاص دیگری که ترکه باید بین آن‌ها تقسیم شود و سهام هر یک.

به‌منظور تقسیم ماترک (ترکه، میراث) باید مراحلی طی شود که در ذیلاً به توضیح آن‌ها می‌پردازیم:

الف) انحصار وراثت:

شورای اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی گواهی صادر می‌کند که بر طبق آن ورثه‌ی متوفی تعیین می‌گردند. البته باید توجه داشت ممکن است نیاز باشد تا برای تعیین وراث آگهی شود که در این فرض شورا آگهی منتشر می‌کند.

ب) مهر و موم ترکه:

اقدام دیگری که در راستای تقسیم ترکه انجام می‌شود، مهر و موم ترکه است. مهر و موم ترکه به این منظور صورت می‌گیرد تا از هر گونه دخل و تصرف در آن جلوگیری به عمل آید.

پ) تحریر ترکه:

منظور از تحریر ترکه تهیه‌ی فهرستی از دارایی‌های متوفی است که به آن تحریر ترکه گفته می‌شود.

ت) قبول یا رد ترکه:

وراث ۳ نوع عمل در رابطه با ترکه انجام می‌دهند: ۱٫ مطلقاً آن را قبول می‌کنند، یعنی تمامی بدهی‌های متوفی را عهده‌دار می‌شوند. ۲٫ ترکه را تا میزانی که کفاف دیون متوفی را می‌دهد می‌پذیرند. ۳٫ ترکه را مطلقاً قبول نمی‌کنند. به این معنی که به هیچ‌وجه نمی‌پذیرند که دیون متوفی را پرداخت کنند.

ث) تصفیه ترکه:

این عمل از سوی وراث یا وصی انجام می‌شود تا مورد وصیت را از ماترک خارج نمایند.

نمونه دادخواست تقسیم ترکه

برگ دادخواست به دادگاه عمومي

مشخصات طرفين	نام	نام خانوادگى	نام پدر	شغل	محل اقامت شهر – خيابان -كوچه –  شماره –پلاك
خواهان
خوانده
وكيل يا نماينده قانونى
تعيين خواسته وبهاي آن	تقسيم تركه به انضمام كليه خسارات قانوني
دلايل و منضمات دادخواست	كپي مصدق : ۱-گواهي انحصار وراثت شماره        صادره از شعبه      دادگاه عمومي ” نام شهرستان “۲- عندالاقتضا و جلب نظر كارشناس رسمي دادگستري۳- ” مدرك مورد نياز ديگر “
رياست محترم مجتمع قضايي ” نام شهرستان محل اقامت متوفي “ با سلام احتراماً به استحضار می‌رساند:  شادروان      فرزند       مورث قانوني در تاريخ   در محل اقامت دائمي خود در       درگذشته‌اند و اينجانب       به شماره شناسنامه       و خوانده/ خواندگان به ترتيب به شماره‌هاي شناسنامه       ورثه حين الفوت می‌باشیم كه گواهي انحصار وراثت صادره به شماره       مورخ   صادره از شعبه ” شماره و نام شهرستان” مستند قانوني وراثت می‌باشد. نظر به اينكه ما ترك فيمابين ورثه تقديم نگرديده است فلذا صدور حكم بر تقسيم ماترك فی‌مابین ورثه  به استناد ۳۰۰ و ۳۱۷ قانون امور حسبي مورد استدعاست. درصورتی‌که ماترك قابل تقسيم نباشد صدور دستور فروش و تقسيم ثمن حاصله فی‌مابین ورثه بر اساس حصه هاي قانوني مندرج در گواهينامه انحصار وراثت فوق‌الذکر به انضمام كليه خسارات قانوني و هزينه دادرسي مورد استدعاست.     محل امضاء – مهر – انگشت