جرم کلاهبرداری به چه معناست و عناصر تحقق جرم کلاهبرداری؟
یکی از جرایمی که امروزه در جامعه به شدت با آن مواجه هستیم کلاهبرداری است چه از سوی شرکتها و چه از سوی افراد. برای تحقق جرم کلاهبرداری سه رکن باید اتفاق بیفتد:
الف) استفاده از وسایل متقلبانه، ب) فریب خوردن قربانی، پ) بردن مال. در زیر به توضیح هرکدام میپردازیم:
عناصر تحقق جرم کلاهبرداری
۱- عنصر قانونی:
عنصر قانونی جرم کلاهبرداری در ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری به این شکل تعریف شده است: :«هر كسی از راه حيله و تقلب مردم را به وجود شركت‌ها، تجارتخانه‌ها، كار‌خانه‌ها، مؤسسات موهوم يا به داشتن اموال و اختيارات واهي فريب دهد و به امور غير واقع اميد‌وار نمايد يا از حوادث و پیش‌آمده‌ای غیرواقع بتر‌ساند و يا اسم يا عنوان مجعول اختيار كند و به يكي از وسايل مذكور يا وسايل تقلبي ديگر وجوه، اموال، اسناد، حواله‌جات، قبوض، مفاصا حساب و امثال آنها تحصيل كرده و از اين راه مال ديگري را ببرد، كلاهبر‌دار محسوب و علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، به حبس از يك تا هفت سال و پرداخت جزاي نقدي معادل مالي كه اخذ كرده است، محكوم مي‌شود
در صورتی که شخص مرتکب بر خلاف واقع عنوان یا سمت ماموریت از طرف سازمان‌ها یا مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت یا شرکت‌های دولتی یا شهرداری‌ها یا نهادهای انقلابی و به طور کلی قوای سه‌گانه و همچنین نیروهای مسلح و نهادها و مؤسسات مأمور به خدمت عمومی اتخاذ کرده یا اینکه جرم با استفاده از تبلیغ عامه از طریق وسایل ارتباط جمعی از قبیل رادیو، تلویزیون، روزنامه و مجله یا نطق در مجامع یا انتشار آگهی چاپی یا خطی صورت گرفته باشد یا مرتکب از کارکنان دولت یا مؤسسات و سازمان‌های دولتی یا وابسته به دولت یا شهرداری‌ها یا نهادهای انقلابی یا به طور کلی از قوای سه‌گانه و نیز نیروهای مسلح و مأمورین به خدمت عمومی باشد، علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، از ۲ تا ۱۰ سال و انفصال ابد از خدمات دولتی و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است، محکوم می‌شود.
تبصره یک: در کلیه موارد مذکور در این ماده، در صورت وجود جهات و کیفیات مخففه دادگاه می‌تواند با اعمال ضوابط مربوط به تخفیف، مجازات مرتکب را فقط تا حداقل مجازات مقرر در این ماده (حبس) و انفصال ابد از خدمات دولتی تقلیل دهد اما نمی‌تواند به تعلیق اجرای کیفر حکم دهد.
تبصره ۲ : مجازات شروع به کلاهبرداری حسب مورد حداقل مجازات مقرر در همان مورد خواهد بود و در صورتی که نفس عمل انجام شده نیز جرم باشد، شروع‌کننده به مجازات آن جرم نیز محکوم می‌شود. مستخدمان دولتی علاوه بر مجازات مذکور چنانچه در مرتبه مدیرکل یا بالاتر یا همطراز آنها باشند، به انفصال دائم از خدمات دولتی و در صورتی که در مراتب پایین‌تر باشند، به ۶ ماه تا سه سال انفصال موقت از خدمات دولتی محکوم می‌شوند».
۲- عنصر مادی:
عنصر مادی جرم کلاهبرداری عبارت است از توسل به مانورهای متقلبانه یعنی با استفاده از فعل و نه ترک فعل جرم کلاهبرداری اتفاق می افتد. فردی را در نظر بگیرد که با تشکیل شرکت و صحنه سازیهای متقلبانه باعث فریب دادن جمعی از مردم می شود. در نتیجه اعتمادی از سوی مردم نسبت به فرد یا افراد کلاهبردار شکل می گیرد و زمانی که مال افراد را تحصیل می نمایند جرم کلاهبرداری محقق می گردد.
۳- عنصر روانی:
عنصر روانی در جرم کلاهبرداری متشکل از سوء نیت عام و سوء نیت خاص است. سوء نیت عام یعنی فرد کلاهبردار عالمانه و عامدانه به مانورهای متقلبانه و حیله و نیرنگ متوسل شود (قصد فعل) و سوء نیت خاص نیز یعنی قصد بردن مال دیگری را داشته باشد (قصد تحقق نتیجه).
کلاهبرداری در دسته ی جرایم مقید به نتیجه است؛ یعنی تا زمانی که بردن و تحصیل مال دیگری تحقق نیافته وقوع جرم کلاهبرداری نیز منتفی است.
نمونه شکوائیه جرم کلاهبرداری
با سلام
احتراماً به استحضار می‌رساند:
اینجانب در تاریخ …….. تصمیم گرفتم اتومبیلی را برای مسافرکشی خریداری نمایم و به این منظور با فردی از طریق آگهی در روزنامه آشنا شدم. مشتکی‌عنه از مشخصات اتومبیل مذکور در تماس تلفنی صحبت کرد و سپس قرار ملاقات حضوری جهت رؤیت ماشین گذاشته شد. مشتکی‌عنه با مانورهای متقلبانه و صحنه‌سازی بنده را اغفال کرده و مبلغ ………. را جهت پیش‌پرداخت انعقاد قرارداد به ایشان پرداخت نمودم و رسیدی نیز دریافت کردم. مشتکی‌عنه پس از دریافت مبلغ ناپدید شدند و هیچ‌گونه خبری از ایشان به دست نیاوردم. پس از مدتی اطلاع یافتم که مشتکی‌عنه مالک آن اتومبیل نبوده‌اند و از شواهد و مدارک دیگران و جعل اسنادی در جهت فریب بنده استفاده کرده‌اند و علاوه بر اینجانب، اموال افراد دیگری را نیز با این روش برده‌اند. لذا با توجه به شرح موضوع و ادله اینجانب که شامل …………………. می‌شود و با استناد به ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری، تعقیب و مجازات ایشان را به اتهام کلاهبرداری استدعا دارم. همچنین با توجه به خسارت وارده به اینجانب که به مبلغ …….. است، بدواً صدور و اجرای فوری قرار تأمین خواسته مورد استدعاست.
نوشتن یک دیدگاه